Ethereum, ölçeklenebilirlikten güvenliğe, kullanıcı deneyiminden DoS dirençlerine kadar ağın temel işleyişini etkileyen 13 büyük iyileştirme önerisini (EIP) içeren “Fusaka” yükseltmesini yarın devreye alıyor.
Bu güncelleme, özellikle Katman-2 ekosistemi, node operatörleri, geliştiriciler ve kullanıcı deneyimi açısından Ethereum’un son yıllardaki en kapsamlı teknik iyileştirmelerinden biri olarak görülüyor.
Fusaka ile birlikte en dikkat çeken yenilik, bloklara eklenen blob veri kapasitesinin ciddi şekilde artırılması, güvenlik odaklı parametre iyileştirmeleri, daha hızlı senkronizasyon, daha ucuz smart sözleşme çalıştırma maliyetleri, ve mobil cihazlarla uyumlu yeni şifreleme standartları oluyor.
Fusaka’nın temel odaklarından biri, Katman-2’lerin Ethereum’a gönderdiği blob verilerinin ölçeklenebilirliğini artıran üç kritik EIP:
- EIP-7594 – PeerDAS: Node’ların blob verilerinin tamamını değil, yalnızca bir kısmını saklamasını sağlayarak ölçeklemeyi katlıyor. Bu yöntem, blob kapasitesinin artırılmasını mümkün kılıyor.
- EIP-7892 – Blob-Parameter-Only Forks: Blob sayısını artırmak için artık hardfork’lara gerek yok. Kapasite bir ay sonra otomatik olarak ikiye katlanacak, daha sonra ise kademeli şekilde blok başına 6 blob’dan 128 blob seviyesine kadar çıkacak.
- EIP-7918 – Blob Temel Ücret Düzenlemesi: Mevcut sistemde blob fiyatları yapay olarak 1 wei’ye kadar düşüyordu. Yeni mekanizma, blob maliyetlerini katman-1 gas fiyatına bağlayarak gerçekçi ve istikrarlı bir fiyatlama getiriyor.
Bu üç EIP birlikte, Ethereum’un L2 veri alanında tarihi bir kapasite artışının önünü açıyor.
Node altyapısında ve DoS dayanıklılığında önemli iyileştirmeler devreye giriyor:
- EIP-7642 – History Expiry Notice: Node’lar artık hangi blok aralığını tuttuklarını duyuracak, geçmiş veri senkronizasyonu çok daha hızlı olacak. Bloom filtrelerinin kaldırılmasıyla her node senkronizasyonunda 500GB+ tasarruf sağlanıyor.
- EIP-7825 – İşlem başına gas sınırı: Tek bir işlemin tüm bloğu doldurmasının önüne geçilerek DoS saldırılarına karşı önemli bir savunma sağlanıyor. Üst sınır ~16.7M gas.
- EIP-7934 – Blok Boyutu Tavanı: RLP formatında bloklar artık 10 MB ile sınırlı. Bu da aşırı büyük blok üreterek ağı yavaşlatma girişimlerini engelliyor.
- EIP-7935 – 60M Gas Limit Varsayılanı: Daha yüksek gas limiti daha fazla işlem hacmi, daha yüksek TPS ve daha düşük yoğunluk maliyetleri anlamına geliyor.
Fusaka ayrıca Ethereum’un son kullanıcıya dokunan en büyük yeniliklerini içeriyor:
- EIP-7951 – P-256 (secp256r1) Precompile: iPhone ve Android cihazlarda kullanılan imza standardının Ethereum’da yerleşik hale gelmesi, Face ID ve benzeri biyometrik imzalarla çalışan yeni nesil cüzdanların önünü açıyor.
- EIP-7917 – Deterministic Proposer Lookahead: Bir sonraki blok üreticisinin önceden belirlenmesi sayesinde katman-1 üzerinde anında işlem ön onayı mümkün hale geliyor. Böylece Ethereum’da işlem gönderirken kullanıcılar ilk kez “anında onay” deneyimi yaşayacak.
Fusaka, akıllı sözleşme geliştiricilerine ve client geliştiricilerine de kapsamlı iyileştirmeler getiriyor:
- EIP-7939 – CLZ Opcode: Bir sayıdaki baştaki sıfır bit sayısını hesaplayan bu yeni opcode, daha küçük bytecode, daha ucuz kontrat çalıştırma ve daha düşük ZK ispat maliyetleri sağlıyor.
- EIP-7910 – eth_config JSON-RPC: Node’ların hangi fork üzerinde çalıştığını gösteren yeni bir yöntem ekleniyor; bu sayede yanlış yapılandırma kaynaklı konsensüs hataları önleniyor.
- EIP-7823 & EIP-7883 – MODEXP Sınırları ve Gas Artışı: Ethereum’un en problemli precompile’larından biri olan MODEXP için hem giriş boyutu sınırlanıyor hem de gas maliyeti gerçekçi seviyelere çekiliyor.
*Yatırım tavsiyesi değildir.
