Ekonomist Fred Krueger, Japonya’da yükselen faiz oranları etrafında oluşan küresel endişeleri ve bunun Bitcoin (BTC) üzerindeki olası etkilerini değerlendirdi.
Sosyal medyada Japonya 10 yıllık devlet tahvili (JGB) faizlerinin yüzde 1’den yüzde 2’ye yükselmesini “küresel çöküş” ve “Bitcoin sırada” gibi senaryolarla ilişkilendiren yorumların hatalı olduğunu savunan Krueger, Japonya’nın ekonomik yapısının ABD’den köklü biçimde farklı olduğuna dikkat çekti.
Krueger’e göre Japonya, son yirmi yılı aşkın süredir sıfıra yakın faizler ve parasal genişleme (QE) politikalarıyla yaşayan, getiri eğrisi neredeyse tamamen bastırılmış “kendine özgü” bir ekonomi. Bu ortamda Japonya’nın en muhafazakâr finansal kurumları arasında yer alan hayat sigortası şirketleri, özellikle de Nippon Life, ciddi bir getiri sorunuyla karşı karşıya kaldı. Spekülatif olmayan bu kurumlar, uzun vadeli emeklilik ve sigorta yükümlülüklerini karşılayabilmek için yıllık yaklaşık yüzde 2–3 getiriye ihtiyaç duyuyordu. Ancak JGB faizleri sıfıra yakın seyrettiği için bu getiriyi ülke içinde elde etmeleri mümkün değildi.
Bu nedenle Japon sigorta şirketleri rasyonel bir tercihle ABD Hazine tahvilleri ve mortgage ürünlerine yöneldi. Döviz riskinin büyük kısmı yen cinsinden hedge edilerek taşındı. 2022’ye kadar bu strateji görece sorunsuz işledi; zira hem ABD’de hem Japonya’da faizler düşüktü ve kur riskini hedge etmenin maliyeti sınırlıydı. ABD faizlerinin Japonya’ya kıyasla daha yüksek olması da sigortacıların temel getiri problemini çözüyor gibi görünüyordu.
Ancak FED Jerome Powell’ın faizleri yüzde 5’in üzerine taşımasıyla bu denge bozuldu. Döviz hedge maliyetleri hızla arttı ve ABD tahvillerinden elde edilen getiriler, yen cinsinden hesaplandığında neredeyse tamamen silindi. Krueger, bu noktada Japon kurumlarının panik yapmadığını, ellerindeki ABD tahvillerini satmadığını, sadece yeni alımları durdurduklarını söyledi.
Krueger’in dikkat çektiği ironik bir diğer nokta ise yenin uzun vadeli değer kaybı oldu. Son on yılda yen, dolar karşısında yaklaşık 80 seviyelerinden 2024’te 160’a kadar geriledi. Bu süreçte pozisyonları hedge etmeden taşımak çok daha kârlı olabilirdi. Ancak Japon sigorta şirketleri risk almaktan kaçınan, bilançolarını korumayı önceleyen kurumlar olduğu için hedge stratejilerini sürdürdü. Buna karşın yenin zayıflaması, Toyota gibi Japon ihracatçıları için yıllar boyunca marjları ve kârlılığı ciddi biçimde artırdı.
Krueger’e göre Japonya’yı faiz artırımlarına zorlayan asıl faktör, borç piyasaları ya da “tahvil tetikçileri” değil; enflasyon ve ücret artışları oldu. On yıllar süren deflasyonun ardından enflasyonun kalıcı biçimde yüzde 2’nin üzerine çıkması ve maaşların artmaya başlamasıyla birlikte, sıfır faiz politikası tasarruf sahipleri ve sigorta şirketleri için zararlı hale geldi. Bu noktada Japonya Merkez Bankası’nın (BOJ) faiz artırmak istemese bile, artırmamak için gerekçesi kalmadı.
Krueger, gelinen aşamada Japonya’nın ABD’nin 2018’deki durumuna benzer şekilde sınırlı bir normalleşme sürecine girdiğini ifade etti. Kısa vadeli faizlerin zamanla yüzde 1–2 bandına doğru yükselebileceğini, ancak Batı ekonomilerindeki anlamda tam bir faiz normalleşmesinin mümkün olmadığını savundu. Uzun vadede ABD ve Japonya kısa vadeli faizlerde yeniden birbirine yaklaşırken, uzun vadeli faizlerde pozitif farkın korunabileceğini belirten Krueger, bu ortamın “carry trade” işlemlerinin yeniden, yavaş ve dramatik olmayan bir şekilde çalışmasına imkân tanıyabileceğini söyledi.
Bitcoin cephesine gelince, Krueger bu gelişmelerin ani ve sert bir etki yaratmasını beklemediğini söyledi. Ona göre yaşananlar 2008 benzeri bir kriz ya da gizli bir sistemik kırılma değil; onlarca yıllık dengesizliğin ardından gelen yavaş bir normalleşme süreci. Hatta uzun vadede, yıllardır gerçek getiriye ulaşmakta zorlanan ultra muhafazakâr Japon hayat sigortası şirketlerinin bile Bitcoin’i bir spekülasyon aracı olarak değil, portföylerde küçük ve korelasyonu düşük bir varlık olarak değerlendirmeye başlayabileceği ihtimalini tamamen dışlamak mümkün değil.
*Yatırım tavsiyesi değildir.
